Inleiding
Bijna de helft van alle Nederlanders ervaart eens in zijn leven een psychisch probleem. Op jaarbasis kampt bijna 20% van de volwassenen met psychische problematiek. Het gaat hierbij vooral om depressie, angst, slapeloosheid en stress. Dikwijls zijn psychische en lichamelijke problemen verweven. De huisarts is in veel gevallen het eerste aanspreekpunt voor de patiënt en werkt steeds meer samen met de POH-GGZ.
Het boek richt zich op de POH-GGZ én huisarts en geeft inzicht in de organisatie van de huisartsgeneeskundige GGZ op basis van de huidige NHG GGZ-producten en een aantal kwaliteitsstandaarden van Akwa GGZ .
Dit boek, waarbij de inhoud is vastgesteld door het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) ,biedt handvatten voor de samenwerking tussen POH-GGZ en huisarts en is een herziening van het boek uit 2016.
Waarom een herziening?
We hebben gemerkt dat het boek op de verschillende opleidingen tot POH-GGZ en huisarts wordt gebruikt en ook in de huisartsenpraktijk zelf.
In de afgelopen jaren zijn er verschillende wetenschappelijke standaarden herzien. In dit boek hebben we deze herzieningen opgenomen in de diverse hoofdstukken.
Een greep uit de aanpassingen:
• In 2018 is er een nieuwe NHG-standaard ‘Overspanning en burn-out’ uitgekomen. Voor dit onderwerp is een extra hoofdstuk (20) toegevoegd.
• In hoofdstuk 21, waar depressieve klachten en depressie worden behandeld, zijn handvatten voor het afbouwen van antidepressiva gegeven, omdat dit in de praktijk niet eenvoudig bleek te zijn.
Er zijn daarnaast enkele aanpassingen gemaakt in verband met de herziening van deze standaard in 2019.
• De uitbreiding van het afwegingskader van de meldcode bij huiselijk geweld is verwerkt in hoofdstuk 18.
• Het nieuwe NHG-Standpunt ‘Herhalen gespecialiseerde ggz-medicatie’ krijgt aandacht in hoofdstuk 27.
• Namen van organisaties die de afgelopen jaren zijn gewijzigd zijn vernieuwd en het functie-en competentieprofiel van de POH-GGZ is in 2020 aangepast naar een nieuwere versie.
Opzet
Psychische problematiek is het gevolg van uiteenlopende factoren, zoals karaktertrekken, persoonlijke omstandigheden, copingmogelijkheden en de voorgeschiedenis van de patiënt en laat zich niet gemakkelijk vangen in protocollen. Aansluiten bij het persoonlijke verhaal van de patiënt vormt het startpunt voor de zorg. Er wordt uitgegaan van de eigen kracht van de patiënt, de hulpvraag is leidend en niet een (DSM) diagnose. Er wordt gekeken naar de meest effectieve behandeling die mogelijk en gepast is bij de aard en ernst van de problematiek. In het deel Zorgproces krijgt deze persoonsgerichte benadering aandacht.
De opzet van het boek is in vergelijking met de uitgave van 2016 niet gewijzigd.
Kernwaarden
De kernwaarden van de huisartsgeneeskunde zijn de fundamenten van de huisartsenzorg:, Persoonsgericht, medisch-generalistisch, continu en gezamenlijk. Het is voor de huisarts en de POH-GGZ van belang om deze waarden uit te dragen en te laten zien hoe zij de zorg voor patiënten met psychische problemen vorm kunnen geven op basis van deze huisartsgeneeskundige kernwaarden.
In het NHG/LHV standpunt van 2015 zijn de uitgangspunten, de werkwijze en de rol van de huisartsenzorg in de GGZ-keten beschreven.
De huisarts vervult de rol van poortwachter en verwijst patiënten zo nodig naar de generalistische basis GGZ (GB GGZ) en gespecialiseerde GGZ (S GGZ). Binnen de GB GGZ en S GGZ wordt de behandeling alleen door de basisverzekering vergoed als er een DSM-classificatie is. De huisarts kan verwijzen als een DSM-classificatie niet aanwezig is, mits de patiënt hier de voorkeur voor heeft en deze zorg zelf kan betalen.
Belangrijke aspecten hieruit zijn:
• Het behoud van de huisartsgeneeskundige aanpak bij patiënten met psychi- sche problemen: patiënt- en klachtgericht.
• DSM is ongeschikt als criterium bij verwijzing en gaat voorbij aan de lijdens- druk, contextuele factoren en de zorgbehoefte van de patiënt.
• Huisarts en POH-GGZ: een team met gedeelde uitgangspunten en afgestem- de werkwijze.
• Onder bepaalde voorwaarden kan de huisartsenpraktijk de begeleiding van patiënten met chronische psychische problematiek van de gespecialiseerde GGZ (S GGZ) overnemen.
Dankwoord
De werkgroepleden, Helma Groeneweg, Janet Miedema (beiden werkzaam als POH-GGZ), Hans Rutten, Alike Visser en Lidewij Wind (alledrie werkzaam als Kaderhuisarts GGZ), hebben een grote rol gehad bij het uitwerken van de opzet en inhoud van het vorige boek uit 2016.
Net als Kimsha Farmer (POH-GGZ) die zich destijds heeft ingezet bij het schrijven van de hoofdstukken. Wij willen hen hiervoor nogmaals bedanken.
Ook gaat onze dank uit naar de auteurs van diverse hoofdstukken en de referenten vanuit het NHG.
Zij hebben gezorgd voor een update van de inhoud en deze gecontroleerd aan de hand van de NHG-standaarden.
Tevens een dankwoord naar de diverse organisaties die feedback hebben gegeven ter verbetering van het boek. Het beeldmerk van de betreffende organisaties treft u op de achterzijde.
Eldine Oosterberg en Esther Kersbergen